[email protected]

Sual-Cavab

Hal-hazırda aktiv təcrübə proqramları varmı?

Təcrübə proqramları ilə məlumat daimi olaraq saytımızın iş elanları hissəsində paylaşılır.

Yarım ştat vakansiyalarınız varmı?

Vakant vəzifənin yarım ştat olduğu haqqında məlumatı müvafiq vakansiyanin təsvirində tapa bilərsiniz.

Müraciətimin qəbul olunub-olunmadığını necə yoxlaya bilərəm?

Hər dəfə yeni vakansiya üçün müraciət etdikdə elektron poçt ünvanınıza müraciətinizin qəbul olunduğu barədə dərhal təsdiq məktubu gələcəkdir. 

Əgər profilimə uyğun vakansiyanı tapa bilmirəmsə, nə etməliyəm?

[email protected] ünvanına öz CV-nizi sizin profilin başlığı ilə göndərməyiniz kifayətdir. Sizin CV-niz aidiyyatı üzrə CV bazasına əlavə ediləcək və gələcək vakansiyalarda sizinlə əlaqə saxlanılacaq. 

CV-mə baxılma hansı müddət ərzində olacaq?

Bütün CV-lər müvafiq müddət çərçivəsində dəyərləndirilir. Sizin CV-nin dəyərləndirilməsi 4 həftə ərzində aparıla bilər. CV-niz vakansiyanın tələblərinə uyğun olduğu halda sizinlə əlaqə saxlanılacaq. Əks halda sizin məlumatlarınız gələcəkdə yaranacaq digər vakansiyalar üzrə dəyərləndirilməsi üçün bizim müraciət bazamızda saxlanılacaq. 

CV-min müsahibədə iştirak etmək üçün seçilməsi barədə məlumatı necə əldə edə bilərəm?

Əgər sizin bilik və bacarıqlarınız vakansiyanın tələblərinə uyğundursa, həmin vəzifə üçün namizədliyiniz qəbul olunacaq və müsahibəyə dəvət etmək üçün İşə Qəbul şöbəsinin əməkdaşı sizinlə əlaqə saxlayacaqdır. 

Müsahibənin nəticəsini barədə nə zaman məlumat veriləcəkdir?

Adətən müsahibə tarixindən sonra 10 iş günü ərzində nəticə barədə namizədə e-poçt və ya telefon zəngi vasitəsilə məlumat verilir. Bu müddət uzandığı halda namizədlə öncədən əlaqə saxlanılacaq və cavabın gecikmə səbəbi izah ediləcəkdir.

İşə qəbul olduğum zaman sizə hər hansı bir ödəniş etməliyəmmi?

Xeyr. Bizim bütün ödənişlərimiz əməkdaşlıq etdiyimiz şirkətlər tərəfindən qarşılanır və biz namizədlərimizdən hər hansı bir ödəniş almırıq. 

Xarici ölkələrdə vakansiylarınız olurmu?

Bəli, olur. Vakansiyalar bölümündə paylaşılır. 

İş vaxtından artıq vaxtda görülən işlər necə ödənilir?

İş vaxtından artıq vaxtda görülən işə görə əmək haqqının ödənilməsi Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 165-ci maddəsi ilə tənzimlənir. 

İşçilərə iş vaxtından artıq vaxt ərzində görülən işin hər saatı üçün əmək haqqı aşağıdakı kimi ödənilir:
- əməyin vaxtamuzd ödənilmə sistemində saatlıq tarif (vəzifə) maaşının ikiqat məbləğindən aşağı olmamaqla;
- əməyin işəmuzd ödənilmə sistemində işəmuzd əmək haqqı tam ödənilməklə müvafiq dərəcəli (ixtisaslı) vaxtamuzd işçinin saatlıq tarif (vəzifə) maaşından aşağı olmamaqla əlavə haqq məbləğində.

Əmək müqaviləsində, kollektiv müqavilədə iş vaxtından artıq vaxt ərzində görülən işə görə işçilərə daha yüksək məbləğdə əlavə haqqın ödənilməsi nəzərdə tutula bilər. İş vaxtından artıq işlərin əlavə istirahət günü ilə əvəz edilməsinə yol verilmir.

Qısaldılmış iş vaxtı qanunla necə müəyyən edilir?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 91-ci maddəsində bildirilir ki, İşçilərin ayrı-ayrı kateqoriyalarına, onların yaşı, səhhəti, əmək şəraiti, əmək funksiyasının xüsusiyyətləri və digər hallar nəzərə alınaraq bu Məcəllə ilə və müvafiq normativ hüquqi aktlarla, habelə əmək müqaviləsinin, kollektiv müqavilənin şərtləri ilə qısaldılmış iş vaxtı müəyyən edilə bilər.

Qısaldılmış iş vaxtının müddəti həftə ərzində 16 yaşınadək işçilər üçün 24 saatdan, 16 yaşdan 18 yaşadək işçilər və 1-ci, 2-ci qrup əlil olan işçilər üçün, həmçinin hamilə və yaşyarımadək uşağı olan qadınlar və 3 yaşınadək uşağını təkbaşına böyüdən valideynlər üçün 36 saatdan artıq olmamalıdır.

Məcəllənin 159 maddəsinin ikinci hissəsinə əsasən Bu Məcəllənin 91-ci, 92-ci və 93-cü maddələri ilə müəyyən edilmiş qısaldılmış iş vaxtı şəraitində çalışan işçilərin əməkhaqları normal iş vaxtı üçün müəyyən edilən tam məbləğlərdə ödənilir.

İşçi qanunla hər gün neçə saat işləməlidir?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 89-cu maddəsinə əsasən, tam iş vaxtı və onun müddəti bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş həftəlik və gündəlik iş saatları ərzində işçilərin əmək funksiyasını yerinə yetirməsi üçün müəyyən edilmiş zamandır. Gündəlik normal iş vaxtının müddəti səkkiz saatdan artıq ola bilməz. Gündəlik normal iş vaxtına uyğun olan həftəlik normal iş vaxtının müddəti 40 saatdan artıq müəyyən edilə bilməz.

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 90-cı maddəsinə əsasən, həftəlik tam iş vaxtının müəyyən edilməsi, bir qayda olaraq, iki istirahət günü olan beşgünlük iş həftəsi müəyyən edilir. İstehsalın, işin, xidmətin və əmək şəraitinin xarakterindən asılı olaraq işəgötürən və ya müvafiq icra hakimiyyəti orqanı həftəlik tam iş vaxtının müddəti çərçivəsində altıgünlük iş həftəsi müəyyən edə bilər. Altıgünlük iş həftəsində həftəlik norma 40 saat olduqda gündəlik iş vaxtının müddəti 7 saatdan, həftəlik norma 36 saat olduqda gündəlik iş vaxtının müddəti 6 saatdan və həftəlik norma 24 saat olduqda gündəlik iş vaxtının müddəti 4 saatdan çox ola bilməz.

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 91-ci maddəsinə əsasən, qısaldılmış iş vaxtı, işçilərin ayrı-ayrı kateqoriyalarına, onların yaşı, səhhəti, əmək şəraiti, əmək funksiyasının xüsusiyyətləri və digər hallar nəzərə alınaraq bu Məcəllə ilə və müvafiq normativ hüquqi aktlarla, habelə əmək müqaviləsinin, kollektiv müqavilənin şərtləri ilə qısaldılmış iş vaxtı müəyyən edilə bilər. Qısaldılmış iş vaxtının müddəti həftə ərzində 16 yaşınadək işçilər üçün 24 saatdan, 16 yaşdan 18 yaşadək işçilər və 1-ci, 2-ci qrup əlil olan işçilər üçün, həmçinin hamilə və yaşyarımadək uşağı olan qadınlar və 3 yaşınadək uşağını təkbaşına böyüdən valideynlər üçün 36 saatdan artıq olmamalıdır.

İşçi işlədiyi son 3 ildə məzuniyyətə çıxmamışdır. Əgər O, işdən çıxarsa, istifadə etmədiyi məzuniyyətlərə görə pul əvəzi tələb edə bilərmi?

Əmək Məcəlləsinin 144-cü maddəsinə görə, əmək müqaviləsinə xitam verilməsinin səbəbindən və əsasından asılı olmayaraq işçiyə işdən çıxan günədək hər hansı şərt və ya məhdudiyyət qoyulmadan istifadə etmədiyi bütün iş illərinin əsas məzuniyyətlərinə görə pul əvəzi ödənilməlidir.

Lakin əmək münasibətlərinə xitam verilərkən bu Məcəllənin 115 və 116-cı maddələrində nəzərdə tutulmuş əlavə məzuniyyətlərə, təhsil və yaradıcılıq məzuniyyətlərinə, habelə sosial məzuniyyətlərə görə pul əvəzi verilmir. Müəyyən iş ilinə görə əmək məzuniyyətindən istifadə etmiş işçinin əmək müqaviləsinə həmin iş ili başa çatanadək xitam verilərkən ödənilmiş məzuniyyət haqqının müvafiq hissəsi işçidən tutula bilər.

İşçinin intizam məsuliyyətinə cəlb olunmasının hansı hüquqi aspektləri vardır? İntizam tənbehi verilən gündən sonra nə qədər müddətdə qüvvədə qalır?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 186 maddəsinin 2-ci bəndinə əsasən, işəgötürən, işçi bu Məcəllə ilə və digər normativ hüquqi aktlarla müəyyən edilmiş vəzifələrini yerinə yetirmədikdə və ya hüquqlarından sui-istifadə etdikdə və yaxud əmək müqaviləsi üzrə öhdəliklərini icra etmədikdə intizam məsuliyyətinə, qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallarda isə digər məsuliyyətə cəlb edilirlər.

İşçi əmək funksiyasını tam və ya qismən yerinə yetirmədikdə, yaxud keyfiyyətsiz yerinə yetirdikdə, Əmək Məcəlləsinin 10-cu maddəsində nəzərdə tutulan, həmçinin əmək müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş vəzifələrini, müəssisədaxili intizam qaydalarını pozduqda işəgötürən ona intizam tənbehlərindən (töhmət vermək; sonuncu xəbərdarlıqla şiddətli töhmət vermək; kollektiv müqavilələrdə nəzərdə tutulmuşdursa, aylıq əmək haqqının 1/4-i məbləğindən çox olmamaq şərtilə cərimə etmək; əmək müqaviləsini bu Məcəllənin 70-ci maddəsinin «ç» bəndi ilə ləğv etmək) birini verə bilər. İşəgötürən intizam tənbehini verərkən işçinin şəxsiyyətini, kollektivdə nüfuzunu, peşəkarlıq səviyyəsini, onun törətdiyi xətanın xarakterini nəzərə almalıdır.

Bu maddənin ikinci hissəsində göstərilmiş intizam tənbehlərindən hər hansı biri tətbiq olunmadan işçiyə yazılı və ya şifahi qaydada xəbərdarlıq edilə bilər. Xəbərdarlıq intizam tənbehi sayılmır. İşəgötürənin bu maddədə nəzərdə tutulmuş intizam məsuliyyətinə cəlb edilməsi onun işəgötürəni hesab edilən vəzifəli şəxs, müəssisənin mülkiyyətçisi, müəssisə dövlət mülkiyyətində olduqda isə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən həyata keçirilir. İşəgötürən inzibati və ya cinayət məsuliyyətinə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada cəlb edilir.

Məcəllənin 190-cı maddəsinə görə, intizam tənbehi verilən gündən altı ay müddətində qüvvədə olur. İşçi verilən intizam tənbehindən nəticə çıxararaq əmək funksiyasını yüksək səviyyədə yerinə yetirərsə, müəssisədaxili əmək və intizam qaydalarını pozmazsa işəgötürən işdə fərqləndirilmə qaydasında intizam tənbehini vaxtından əvvəl öz əmri (sərəncamı, qərarı) ilə ləğv edə bilər.

Gündəlik və həftəlik normal iş vaxtının müddəti nə qədər olmalıdır?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 89-cu maddəsinə əsasən, tam iş vaxtı — müddəti bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş həftəlik və gündəlik iş saatları ərzində işçilərin əmək funksiyasını yerinə yetirməsi üçün müəyyən edilmiş zamandır. Gündəlik normal iş vaxtının müddəti 8 saatdan artıq ola bilməz. Gündəlik normal iş vaxtına uyğun olan həftəlik normal iş vaxtının müddətinin isə 40 saatdan artıq müəyyən müəyyən edilə bilməz.

İşçi iki həftədən sonra işdən çıxacağı barədə işəgötürənə ərizə ilə xəbərdarlıq etmişdir. Lakin bir həftədən sonra işdən çıxmaq barədə fikrindən daşınmış. Bu halda ərizəni geri götürə bilərmi?

Əmək Məcəlləsinə əsasən, əmək müqaviləsini ləğv etmək barədə ərizə vermiş işçi xəbərdarlıq müddəti bitənədək istədiyi vaxt ərizəsini geri götürə və ya onu etibarsız hesab etmək barədə işəgötürənə yeni ərizə verə bilər. Bu halda əmək müqaviləsi ləğv edilə bilməz. Bu şərtlə ki, işəgötürən həmin vəzifəyə (peşəyə) yeni işçinin götürülməsi barədə işçiyə rəsmi qaydada yazılı xəbərdarlıq etməmiş olsun.

Bir sıra hallarda əcnəbi işçilərə yerli işçilərlə müqayisədə daha artıq əmək haqqı verilir. Bu, düzgündürmü?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 13-cü maddənin 3-cü bəndinə əsasən əmək münasibətləri sahəsində Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlarına nisbətən əcnəbilərə və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə daha üstün hüquqların müəyyən edilməsi yolverilməzdir.

Əmək müqaviləsi müddətsiz bağlana bilərmi?

Əmək Məcəlləsinin 45-ci maddəsində, əmək müqaviləsi müddətsiz və ya müddətli bağlanılır. Müddətli əmək müqaviləsi tərəflərin razılaşdığı müddətə bağlanılır. Əmək müqaviləsində onun hansı müddətə bağlanması göstərilməmişdirsə, həmin müqavilə müddətsiz bağlanmış hesab edilir.

Müddəti müəyyən edilmədən bağlanmış əmək müqaviləsi hər iki tərəfin razılığı olmadan birtərəfli qaydada müddətli əmək müqaviləsi ilə əvəz edilə bilməz. Əmək funksiyasının yerinə yetirilməsi şərtlərinə görə işin və ya göstərilən xidmətlərin daimi xarakterə malik olduğu qabaqcadan bəlli olduğu hallarda, bu Məcəllənin 47-ci maddəsi ilə müəyyən edilən hallar istisna olmaqla, əmək müqaviləsi müddəti müəyyən edilmədən bağlanmalıdır. Müddətli əmək müqaviləsi fasiləsiz olaraq 5 ildən artıq müddətə davam edərsə, müddətsiz əmək müqaviləsi hesab edilir.

Bəzən iş yerində bütün işçilər eyni vaxtda əmək məzuniyyətinə çıxmaq arzusunda olur. Belə hallarda müəssisə rəhbərliyi nə etməlidir?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 133.1 və 133.2-ci maddələrinə əsasən, müəssisə, idarə və təşkilatlarda istehsalın və işin normal gedişini tənzimləmək, məzuniyyətlərin uçotunun düzgün aparılmasını təmin etmək məqsədilə əmək məzuniyyətlərinin verilməsi üçün növbəlilik cədvəlləri tərtib edilə bilər.

Bu iş hər il yanvarın sonunadək yerinə yetirilməlidir. Əmək məzuniyyətlərinin verilmə növbəsi həmkarlar ittifaqları təşkilatının, o olmadıqda isə işçinin rəyi öyrənilməklə işəgötürən tərəfindən təsdiqlənir.

Hansı işçilər öz arzularına uyğun vaxtda əmək məzuniyyətinə çıxa bilərlər?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 133.3-cü maddəsinə əsasən, aşağıdakı işçilərə əmək məzuniyyəti arzusu ilə onlar üçün əlverişli olan vaxtda verilə bilər:

- 14 yaşınadək iki və daha çox uşağı olan və ya sağlamlıq imkanları məhdud uşağı olan qadınlara;
- 16 yaşınadək uşaqları təkbaşına böyüdən valideynə və ya qəyyuma;
- hərbi qulluqçunun arvadına (ərinə);
- əlillərə;
- müharibə veteranlarına;
- Çernobıl AES-də qəzanın nəticələrinin aradan qaldırılması zamanı radioaktiv şüalanmaya məruz qalaraq sağlamlığı pozulmuş və ya şüalanma xəstəliyinə düçar olmuş şəxslərə;
- yaşı on səkkizdən aşağı olan işçilərə;
- işləməklə yanaşı təhsil alan şəxslərə;
- bu Məcəllənin 120-ci maddəsində göstərilən Azərbaycan xalqı qarşısında xüsusi xidmətləri olan işçilərə.

Məcəllnin 133.4-cü maddəsinə əsasən, Müəssisədə işlədiyi müddətdən asılı olmayaraq işçinin arzusu ilə əmək məzuniyyəti arvadının hamiləliyə və doğuşa görə məzuniyyətdə olduğu dövrdə verilir.

İki yaşında uşağım var və onu təkbaşına böyüdürəm. Hər hansı bir müəssisədə işə qəbul olunsam, mənimlə sınaq müddəti müəyyən edilməlidirmi?

Xeyr. Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 52-ci maddəsində aşağıda göstərilən işçilərə əmək müqaviləsi bağlanılarkən sınaq müddəti:

  • - yaşı 18-dən az olan şəxslərlə;
  • - müsabiqə yolu ilə müvafiq vəzifəni tutanlarla;
  • - hamilə və üç yaşına çatmamış uşağı olan qadınlara, habelə üç yaşınadək uşağını təkbaşına böyüdən kişilərə;
  • - təhsil müəssisələrini bitirdiyi ildə ixtisası (peşəsi) üzrə ilk dəfə işə götürülən şəxslərə;
  • - ödənişli seçkili vəzifəyə seçilmiş şəxslərə;
  • - iki ay müddətinədək əmək müqaviləsi bağlanılan şəxslərə;
  • - tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilən digər hallarda müəyyən edilmir.

Əmək şəraiti ağır olan işlərdə əmək haqqına artımlar müəyyən olunmalıdır?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 159-cu maddəsinə əsasən, Əmək şəraiti ağır və zərərli olan işlərdə və iqlim şəraitinə görə işləmək üçün əlverişli olmayan iş yerlərində işçilərin əmək haqqının yüksək məbləğdə ödənilməsini təmin edən artımlar (əmsallar) müəyyən edilir.

Əmək haqqına belə artımların (əmsalların) məbləğinin minimum miqdarı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilir. Bu Məcəllənin 91-ci, 92-ci və 93-cü maddələri ilə müəyyən edilmiş qısaldılmış iş vaxtı şəraitində çalışan işçilərin əməkhaqları normal iş vaxtı üçün müəyyən edilən tam məbləğlərdə ödənilir.

Qadın əməyinin tətbiqi qadağan olunan işlər hansılardır?

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1999-cu il 20 oktyabr tarixli 170 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş Qadın əməyinin tətbiqi qadağan olunan, əmək şəraiti zərərli və ağır olan istehsalatların, peşələrin (vəzifələrin), habelə yeraltı işlərin siyahısı göstərilmişdir. Bu halla bağlı Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 98, 241, 242, 243, 251 maddələrində də bu halla bağlı ətraflı məlumatlar öz əksini tapşdır.


Yaşı 18-dən az olan işçilərin əməyinin tətbiqi qadağan olunan işlər hansılardır?

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2000-ci il 24 mart tarixli, 58 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş Yaşı 18-dən az olan işçilərin əməyinin tətbiqi qadağan olunan əmək şəraiti zərərli və ağır olan istehsalatların, peşələrin (vəzifələrin), habelə yeraltı işlərin siyahısı göstərilmişdir. Bu halla bağlı Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 250, 251, 254 maddələrində də bu halla bağlı ətraflı məlumatlar öz əksini tapşdır.

Təhsil müəssisəsini bitirdiyi ildə ixtisası (peşəsi) üzrə ilk dəfə işə götürülən şəxslərə sınaq müddəti müəyyən edilməlidirmi?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 51-ci maddəsinə əsasən əmək müqaviləsi işçinin peşəkarlıq səviyyəsini, müvafiq əmək funksiyasını icra etmək bacarığını yoxlamaq məqsədi ilə sınaq müddəti müəyyən edilməklə bağlanıla bilər. Sınaq müddəti 3 aydan artıq olmamaq şərtilə müəyyən edilir və bu müddət işçinin faktik olaraq əmək funksiyasını icra etdiyi iş vaxtından ibarətdir. İşçinin əmək qabiliyyətini müvəqqəti itirdiyi, habelə iş yeri və orta əmək haqqı saxlanılmaqla işdə olmadığı dövrlər sınaq müddətinə daxil edilmir. Sınaq müddəti göstərilməyən əmək müqaviləsi sınaq müəyyən edilmədən bağlanmış hesab olunur.

Məcəlləsinin 52-ci maddəsinə əsasən, yaşı 18-dən az olan şəxslərlə, müsabiqə yolu ilə müvafiq vəzifəni tutanlarla, hamilə və üç yaşına çatmamış uşağı olan qadınlara, habelə üç yaşınadək uşağını təkbaşına böyüdən kişilərə, təhsil müəssisələrini bitirdiyi ildə ixtisası (peşəsi) üzrə ilk dəfə işə götürülən şəxslərə,ödənişli seçkili vəzifəyə seçilmiş şəxslərə, iki ay müddətinədək əmək müqaviləsi bağlanılan şəxslərə, tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilən digər hallarda sınaq müddəti müəyyən edilmir.

Məcəlləsinin 53-cü maddəsinə əsasən, sınaq müddəti qurtaranadək tərəflərdən biri digərinə üç gün əvvəldən yazılı xəbərdarlıq etməklə əmək müqaviləsini poza bilər. Bu müddət qurtaranadək tərəflərdən biri əmək müqaviləsinin xitamını tələb etməyibsə, işçi sınaqdan çıxmış hesab edilir. İşçi sınaqdan çıxmış hesab edildiyi andan etibarən əmək müqaviləsinə yalnız Əmək Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada və əsaslarla xitam verilə bilər.

Əmək müqaviləsində sınaq müddəti müəyyən edilərkən həmin müddət ərzində işçinin sınaq zamanı özünü doğrultmadığına görə işəgötürən tərəfindən əmək müqaviləsinə xitam verilməsi şərti göstərilməlidir. Sınaq müddətində özünü doğrultmamış işçinin əmək müqaviləsinə işəgötürənin əsaslandırılmış əmri ilə xitam verilə bilər.

Vətəndaşlığı olmayan şəxslə əmək kitabçası təqdim edilmədən əmək müqaviləsi bağlanılarkən ondan əmək kitabçası tələb edilməlidirmi?

Xeyr, bir sıra şəxslərlə əmək müqaviləsi bağlanarkən onlardan əmək kitabçası tələb olunmur. Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 48.3-cü maddəsinə əsasən, Məcburi köçkün, onlara bərabər tutulan şəxs və ya qaçqın statusu olan, habelə Azərbaycan Respublikasında ilk dəfə əmək fəaliyyətinə başlayan işçilərlə, əcnəbilərlə və vətəndaşlığı olmayan şəxslərlə əmək kitabçası təqdim edilmədən əmək müqaviləsi bağlanıla bilər.

Əmək haqqından gəlir vergisi və sosial sığorta haqqı hansı qaydada tutulmalıdır?

Əmək Məcəlləsinin 176.2-ci maddəsinə görə əmək haqqından bir neçə icra sənədinə əsasən məbləğlər tutularkən, bütün hallarda işçinin əmək haqqının əlli faizi saxlanmalıdır.
Neft-qaz sahəsində fəaliyyəti olmayan və qeyri-dövlət sektoruna aid edilən sığortaedənlərdə işləyən sığortaolunanların muzdlu işdən aylıq gəlirlərindən məcburi dövlət sosial sığorta haqqı 2019-cu il yanvarın 1-dən 7 il müddətində aşağıdakı dərəcələrlə ödənilir:
Sığorta haqqına cəlb edilən aylıq gəlir - 200 manatadək olanda sosial sığorta haqqı dərəcəsi:
- sığortaolunanın gəlirlərindən tutulan - 3 faiz
- sığortaedənin vəsaiti hesabına ödənilən - 22 faiz
cəmi 25 faiz

Sığorta haqqına cəlb edilən aylıq gəlir - 200 manatdan çox olduqda sosial sığorta haqqı dərəcəsi:
- sığortaolunanın gəlirlərindən tutulan - 6 manat + 200 manatdan çox olan hissənin 10 faizi
- sığortaedənin vəsaiti hesabına ödənilən - 44 manat + 200 manatdan çox olan hissənin 15 faizi
cəmi 25 faiz
İşçinin əsas iş yerində (əmək kitabçasının olduğu yerdə) hər hansı muzdlu işlə əlaqədar əldə edilən aylıq gəliri 2500 manatadək olduqda 14 faizi gəlir vergisinə cəlb edilir. Əmək haqqı 2500 manatdan çox olduqda isə 2500 manata qədər olan hissənin 350 manat + 2500 manatdan çox olan məbləğin 25 faizi gəlir vergisinə cəlb edilir.
İşsizlikdən sığorta üzrə sığorta tarifləri aşağıdakı faiz dərəcələri ilə müəyyən edilir:
- sığortaedən tərəfindən ödənilən sığorta haqqı üzrə – hesablanmış əməyin ödənişi fondunun 0,5 faizi;
- sığortaolunan tərəfindən ödənilən sığorta haqqı üzrə – işçinin əməkhaqqının 0,5 faizi. 

Misal olaraq 1300 manat tarif (vəzifə) maaşı üzrə tutulmalar hesablanarkən 1300 - 200 = 1100 manatın 14 faizi yəni 154 manat gəlir vergisi, 1300 manatın 3 faizi yəni 39 manat MDSS haqqları, 1300 manatın 0.5 faizi yəni 6.5 manatı işsizlikdən sığorta haqqı tutlduqdan sonra yekun olaraq 1300 - 154 - 39 - 6.5 = 1100.5 manat işçiyə əmək haqqı ödəniləcəkdir.  

Hansı hallarda əmək müqaviləsi bağlanılarkən işçilər sağlamlıq haqqında tibbi arayış təqdim etməlidirlər?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 48.5-ci maddəsinə əsasən işçinin səhhətinə, sağlamlığına mənfi təsir göstərən amillər olan ağır, zərərli və təhlükəli əmək şəraitli iş yerlərində, habelə əhalinin sağlamlığının mühafizəsi məqsədi ilə yeyinti sənayesi, ictimai iaşə, səhiyyə, ticarət və bu qəbildən olan digər iş yerlərində əmək müqaviləsi bağlanılarkən işçilər sağlamlığı haqqında tibbi arayış təqdim etməlidirlər. Belə əmək şəraitli peşələrin (vəzifələrin), iş yerlərinin siyahısı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilir. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2000-ci il 3 yanvar tarixli, 1 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş "İşçinin səhhətinə, sağlamlığına mənfi təsir göstərən amillər olan ağır, zərərli və təhlükəli əmək şəraitli iş yerlərində, habelə əhalinin sağlamlığının mühafizəsi məqsədi ilə yeyinti sənayesi, ictimai iaşə, səhiyyə, ticarət və bu qəbildən olan digər iş yerlərində əmək müqaviləsi bağlanılarkən işçilərin sağlamlığı haqqında tibbi arayış tələb olunan peşələrin (vəzifələrin) iş yerlərinin siyahısı"na uyğun aparılır.

Əvəzçilik üzrə əmək müqaviləsinin bağlanması və tənzimlənməsinin hansı hüquqi əsasları vardır?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 58-ci maddəsinə əsasən, əmək müqaviləsinin şərtləri imkan verdiyi hallarda işçi əsas iş yeri üzrə müəyyən olunmuş iş vaxtından sonra həm əsas iş yerində, həm də əvəzçilik qaydasında əmək müqaviləsi bağlayaraq başqa iş yerlərində də əmək fəaliyyəti ilə məşğul ola bilər. Bu zaman əvəzçilik üzrə əmək müqaviləsi bağlanan iş yeri işçinin əlavə iş yeri, əmək kitabçası saxlanılan yer isə əsas iş yeri sayılır. Əvəzçilik üzrə əmək müqaviləsi əmək kitabçası təqdim edilmədən bağlanılır.  
Əvəzçilik üzrə iş vaxtının müddəti bu Məcəllənin 89-cu maddəsi ilə müəyyən edilmiş normanın yarısından çox olmamaqla tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilir.

İş vaxtından sonra əvəzçilik üzrə əlavə iş yerlərində işləməyə əsas iş yeri üzrə işəgötürənin razılığı tələb edilmir. İş vaxtı ərzində isə əvəzçilik üzrə işləməyə işəgötürənin razılığı ilə yol verilir. Əvəzçilik üzrə əmək şəraitinin şərtlərini, əmək funksiyasının həcmini əlavə iş yerinin işəgötürəni ilə əmək müqaviləsi bağlanarkən tərəflərin özləri müəyyən edirlər. [70]

Əlavə iş yerində əvəzçilik üzrə əmək fəaliyyəti göstərən işçilərə bu maddənin beşinci və altıncı hissələrində göstərilən hallar istisna olunmaqla heç bir məhdudiyyət qoyulmadan əmək qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş bütün normalar, qaydalar və müddəalar şamil edilir.

Əgər işçi əsas iş yerində zərərli, təhlükəli və insanın sağlamlılığına mənfi təsir göstərən amillər olan əmək şəraitində işləyirsə, onda onun eyni əmək şəraitli əlavə iş yerində əvəzçilik üzrə çalışması yolverilməzdir. Yaşı 18-dən az olan işçilərin əvəzçilik qaydasında əlavə iş yerində çalışmalarına yalnız onların həm əsas, həm də əlavə iş yerində gündəlik iş vaxtının cəmi bu Məcəllənin 91-ci maddəsində onlar üçün nəzərdə tutulmuş qısaldılmış iş vaxtından çox olmadıqda, yol verilə bilər.

Bilavasitə qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallarda dövlət hakimiyyəti orqanlarının müvafiq vəzifəli şəxslərinə bu maddədə nəzərdə tutulan əvəzçilik üzrə əmək müqaviləsi bağlayaraq əlavə iş yerində işləmək hüququ şamil olunmur.

İşçi ilə işəgötürən arasında bağlanan əmək müqaviləsinin məzmunu və quruluşu necə olmalıdır?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 43-cü maddəsinə əsasən, əmək müqaviləsinin məzmunu və quruluşu qanunvericiliyin tələblərinə əməl edilməklə tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilir. Əmək müqaviləsində mütləq aşağıdakı əsas şərtlər və məlumatlar göstərilməlidir:

a) işçinin soyadı, adı, atasının adı və ünvanı, şəxsiyyətini təsdiq edən sənədin adı, onun seriya və nömrəsi, pin kodu, verildiyi tarix, şəxsiyyəti təsdiq edən sənədi verən orqanın adı;[43]
b) işəgötürən hüquqi şəxs olduqda onun adı, vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsi (VÖEN), sığortaedənin uçot nömrəsi (SUN), hüquqi ünvanı, fiziki şəxs olduqda onun adı, soyadı, atasının adı, vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsi (VÖEN), sığortaedənin uçot nömrəsi (SUN), dövlət sosial sığorta şəhadətnaməsinin nömrəsi (SSN), ünvanı, şəxsiyyətini təsdiq edən sənədin adı, seriyası, nömrəsi, pin kodu və ya fərdi identifikasiya nömrəsi (FİN), verildiyi tarix, şəxsiyyəti təsdiq edən sənədi verən orqanın adı;[44]
c) işçinin iş yeri, vəzifəsi (peşəsi);
ç) əmək müqaviləsinin bağlandığı və işçinin işə başlamalı olduğu gün;
d) əmək müqaviləsinin müddəti;
e) işçinin əmək funksiyası;
ə) işçinin əmək şəraitinin şərtləri — iş və istirahət vaxtı, əmək haqqı və ona əlavələr, əmək məzuniyyətinin müddəti, əməyin mühafizəsi, sosial və digər sığorta olunması;
f) tərəflərin əmək müqaviləsi üzrə qarşılıqlı öhdəlikləri;
g) işçiyə bədən tərbiyəsi və idmanla, o cümlədən iş rejimi şəraitində və işdən sonrakı reabilitasiya və peşəkar-tətbiqi məşqlərlə, idman-sağlamlıq turizmi ilə məşğul ola bilməsi üçün şəraitin yaradılması; [45]
x) tərəflərin müəyyən etdiyi əlavə şərtlər barədə məlumatlar.
ğ) ilk dəfə əmək fəaliyyətinə başlayanlar istisna olmaqla, işçinin dövlət sosial sığorta şəhadətnaməsinin nömrəsi (SSN);
h) işçinin iş yerinin əsas və ya əlavə iş yeri olması barədə qeyd.[46]
Əmək müqaviləsi bağlanarkən, həmçinin əmək münasibətlərinə xitam verilənədək bu Məcəllə ilə işçilər üçün müəyyən edilmiş hüquq və təminatların səviyyəsi azaldıla bilməz.
Bu Məcəllədə başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, əmək müqaviləsinin şərtləri birtərəfli qaydada dəyişdirilə bilməz.

Məcəllə hansı şəxslərə şamil edilmir?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 6-cı maddəsinə əsasən hərbi qulluqçulara, məhkəmə hakimlərinə, Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin deputatlarına və bələdiyyələrə seçilmiş şəxslərə, xarici ölkənin hüquqi şəxsi ilə həmin ölkədə əmək müqaviləsi bağlayıb əmək funksiyasını Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən müəssisədə (filialda, nümayəndəlikdə) yerinə yetirən əcnəbilərə, podrat, tapşırıq, komisyon, müəlliflik və başqa mülki-hüquqi müqavilələr üzrə işləri yerinə yetirən şəxslərə şamil edilmir.

Mənimlə əmək müqaviləsi bağlanarkən mənə 3 aylıq sınaq müddəti təyin olunub. Mən xəstə olduğum üçün bir həftə işə çıxa bilmədim. Bu müddət həmin sınaq müddətinə daxil edilməlidirmi?

Xeyr. Əmək qanunvericiliyində işçinin əmək qabiliyyətini müvəqqəti olaraq itirdiyi, habelə iş yeri və orta əmək haqqı saxlanılmaqla işdə olmadığı dövrlərin sınaq müddətinə daxil edilmədiyi bildirilir.

Əmək münasibətlərində hər hansı ayrı-seçkilik halına yol verilməsi düzgündürmü?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 16-cı maddəsinə əsasən,əmək münasibətlərində vətəndaşlığına, cinsinə, irqinə, dininə, milliyyətinə, dilinə, yaşayış yerinə, əmlak vəziyyətinə, ictimai-sosial mənşəyinə, yaşına, ailə vəziyyətinə, əqidəsinə, siyasi baxışlarına, həmkarlar ittifaqlarına və ya başqa ictimai birliklərə mənsubiyyətinə, qulluq mövqeyinə, həmçinin işçinin işgüzar keyfiyyətləri, peşəkarlıq səriştəsi, əməyinin nəticələri ilə bağlı olmayan digər amillərə görə işçilər arasında hər hansı ayrı-seçkiliyə yol verilməsi, həmin amillər zəminində bilavasitə və ya dolayısı ilə imtiyazların və güzəştlərin müəyyən edilməsi, habelə hüquqlarının məhdudlaşdırılması qəti qadağandır.

İnsanın immunçatışmazlığı virusu ilə yaşayan şəxslərin işləməsinə yol verilməyən peşə növləri və vəzifələr istisna olmaqla, onları insanın immunçatışmazlığı virusuna yoluxması səbəbinə görə işə qəbul etməkdən, işdə irəli çəkməkdən imtina etmək və ya işdən azad etmək qadağandır. İşəgötürən işçinin insanın immunçatışmazlığı virusuna yoluxması barədə məlumata malik olduqda bu məlumatı açıqlamamalıdır.

Şəxsin dağınıq skleroz xəstə olması səbəbinə görə əmək müqaviləsinin bağlanmasından imtina etmək və ya əmək müqaviləsinə xitam vermək (işəgötürənin müvafiq işi (vəzifəsi) olmadığı, habelə belə şəxslərin əməyindən istifadə olunmasına yol verilməyən iş yerlərinə işə götürməkdən imtina olunan hallar istisna olmaqla) yolverilməzdir.

Qadınlara, əlillərə, yaşı 18-dən az olan və sosial müdafiəyə ehtiyacı olan digər şəxslərə əmək münasibətlərində güzəştlərin, imtiyazların və əlavə təminatların müəyyən edilməsi ayrı-seçkilik hesab edilmir.

Əmək münasibətləri prosesində işçilər arasında bu maddənin birinci hissəsində göstərilən ayrı-seçkiliyə yol verən işəgötürən və ya digər fiziki şəxs qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada müvafiq məsuliyyət daşıyır. Ayrı-seçkiliyə məruz qalan işçi pozulmuş hüququnun bərpa edilməsi tələbi ilə məhkəməyə müraciət edə bilər.

İşçi üçün əmək şəraitinin təmin olunması dedikdə nə nəzərdə tutulur?

Bu halda Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 54, 55 və 56 maddələrin tələbləri nəzərə alınmalıdır.

Əmək münasibətlərinin rəsmiləşdirilməsi və tənzimlənməsi hansı formada aparılır?

İşçi haqq müqabilində işəgötürənin xeyrinə əmək qabiliyyətini reallaşdırırsa bu zaman onlar arasında əmək münasibətləri yaranır. Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin 7-ci maddəsinin tələblərinə əsasən bu Məcəllənin 7-ci maddəsinin 2-1-ci hissəsi ilə müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, əmək münasibətləri elektron informasiya sisteminə gücləndirilmiş elektron imza vasitəsi ilə daxil edilmiş əmək müqaviləsi bildirişinin qeydiyyata alınmasından və bu barədə işəgötürənə elektron qaydada məlumat göndərilməsindən sonra yaranır. Əmək Məcəlləsinin 49-cu maddəsinin birinci hissəsinə əsasən bu Məcəllənin 7-ci maddəsinin 2-1-ci hissəsi ilə müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, əmək müqaviləsinin bağlanılması, ona dəyişiklik edilməsi və ya xitam verilməsi bununla bağlı elektron informasiya sisteminə gücləndirilmiş elektron imza vasitəsi ilə daxil edilmiş əmək müqaviləsi bildirişinin həmin elektron informasiya sistemində qeydiyyata alınmasından və bu barədə işəgötürənə elektron qaydada məlumat göndərilməsindən sonra hüquqi qüvvəyə minir.

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 7-ci maddəsinin 2-1-ci hissəsində nəzərdə tutulan dövlət orqanlarında müvafiq vəzifələrə (peşələrə) qəbul edilən işçilərlə işəgötürənlər arasında bağlanılmış əmək müqavilələri istisna olmaqla, digər vəzifələr (peşələr) üzrə işçilərlə işəgötürənlər arasında bağlanılmış əmək müqavilələri, onlarda dəyişikliklər edilməsi və ya xitam verilməsi aidiyyəti işəgötürənlər tərəfindən müvafiq əmək müqaviləsi bildirişi formasında elektron informasiya sisteminə gücləndirilmiş elektron imza vasitəsilə daxil edilməlidir.

İşçinin əmək müqaviləsi hüquqi qüvvəyə minmədən işə cəlb edilməsi ilə əlaqədar hansı tədbirlər görülə bilər?

Azərbaycan Respublikası İnzibati Xətalar Məcələsinin 192.1-ci maddəsinə əsasən:
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş qaydada əmək müqaviləsi (kontraktı) hüquqi qüvvəyə minmədən işəgötürən tərəfindən fiziki şəxsləri hər hansı işlərin (xidmətlərin) yerinə yetirilməsinə cəlb edilməsinə görə:
- fiziki şəxslər min manatdan iki min manatadək məbləğdə, vəzifəli şəxslər üç min manatdan beş min manatadək məbləğdə, hüquqi şəxslər iyirmi min manatdan iyirmi beş min manatadək məbləğdə cərimə edilir.

Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 162-1-ci maddəsinə əsasən:
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş qaydada əmək müqaviləsi (kontraktı) hüquqi qüvvəyə minmədən xeyli sayda işçilərin hər hansı işlərin (xidmətlərin) yerinə yetirilməsinə cəlb edilməsi:
- yeddi min manatdan on min manatadək miqdarda cərimə və ya üç ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır.

162-1.2.-ci maddəsinə əsasən:
Eyni əməllər təkrar törədildikdə:
- üç ildən yeddi ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır.
Qeyd: Bu maddədə “xeyli sayda” dedikdə, on nəfər və ondan çox olan işçilərin sayı nəzərdə tutulur.

Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin 58.10-cu maddəsinə əsasən:
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş qaydada əmək müqaviləsi (kontraktı) hüquqi qüvvəyə minmədən işəgötürən tərəfindən fiziki şəxslərin hər hansı işlərin (xidmətlərin) yerinə yetirilməsinə cəlb edilməsi yolu ilə onların gəlirlərinin gizlədilməsinə (azaldılmasına) şərait yaradıldığına görə işəgötürənə hər bir belə şəxs üzrə 1000 manat məbləğində maliyyə sanksiyası tətbiq edilir.

Qeyd olunan sanksiyaların tətbiq edilməsinin qarşısını almaq məqsədi ilə tərəfinizdən Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin əmək münasibətlərinin rəsmiləşdirilməsinə dair tələblərinə riayət edilməsi tövsiyə edilir.

Əmək münasibətləri əmək müqaviləsi kağız üzərində yazılı formada bağlandıqda yaranan vəzifələrin siyahısı varmı?

Dövlət orqanlarında əmək münasibətləri əmək müqaviləsi kağız üzərində yazılı formada bağlandıqda yaranan vəzifələrin (peşələrin) Siyahısı

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 08 iyul 2014-cü il tarixli 206 nömrəli Fərmanına əsasən aşağıda qeyd olunan dövlət orqanlarında vəzifə və peşələr üzrə əmək münasibətləri əmək müqaviləsi kağız üzərində yazılı formada bağlandıqda yaranır:
- Seçki və ya təyinatı Azərbaycan respublikasının Milli Məclisi tərəfindən aparılan vəzifələr;
- təyinatı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti və ya Azərbaycan  Respublikası Prezidentinin tapşırığı ilə Azərbaycan  Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən aparılan vəzifələr;
- seçki və ya təyinatı Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi, təyinatı Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri tərəfindən aparılan vəzifələr;
- prokurorluq, ədliyyə, fövqəladə hallar, miqrasiya xidməti, daxili işlər, gömrük, vergi, xarici işlər və feldyeger rabitəsi orqanlarında xüsusi rütbəli vəzifələr;
- kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat fəaliyyəti subyektlərinin mülki işçilərinin tutduğu vəzifələr.

Peşə standartları varmı və əgər vardırsa, haradan əldə etmək mümkündür?

Milli Peşə standartları ilə bağlı məlumatlar nazirliyin rəsmi saytında yerləşdirilmişdir. Bu standartlar sahələr üzrə peşələrin adı və peşə haqqında təfsilatlı formada məlumatlar əks olunmuşdur. Ətraflı məlumat üçün aşağıda göstərilən linkə daxil olun.

https://sosial.gov.az/axtaris?q=Pe%C5%9F%C9%99+standartlar%C4%B1

Qismən ödənişli məzuniyyət nəqədərdir və kimlərin almaq hüququ var?

Uşağın 3 yaşı tamam olanadək ona qulluq etməyə görə müavinət də DSMF orqanları tərəfindən təmin olunur. 2018-ci il mayın 15-dən bir yaş yarımadək uşağa qulluğa görə qismən ödənişli sosial məzuniyyətdə olanlara verilən aylıq müavinətin məbləği 44 manat, bir yaş yarımdan üç yaşınadək uşağa qulluğa görə isə həmin müavinətin məbləği 28 manat miqdarında müəyyən edilib.

Mülkiyyət formasından asılı olmayaraq bütün müəssisələrdə əmək münasibətlərində olan, habelə istehsalatdan ayrılmaqla ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində, magistraturada (aspiranturada), klinik ordinaturada və texniki peşə məktəblərində ixtisası artıran, yeni ixtisasa yiyələnən, kadr hazırlığı məktəblərində və kurslarında təhsil alan qadınlar, bilavasitə uşağa qulluq edən valideynlərdən biri, yaxud ailənin başqa üzvü uşağın üç yaşı tamam olanadək ona qulluq etməkdən ötrü qismən ödənişli məzuniyyət almaq hüququna malikdirlər.

Uşağın üç yaşı tamam olanadək ona qulluq etməyə görə müavinət işləyən qadınlara doğuma görə məzuniyyət qurtardıqdan sonra haqqı qismən ödənilən məzuniyyət rəsmiləşdirildikdə uşağın üç yaşı tamam olanadək ödənilir.

Uşağın üç yaşı tamam olanadək ona qulluq edilməsinə görə haqqı qismən ödənilən məzuniyyət qadına hamiləliyə və doğuma görə verilən məzuniyyət başa çatdıqdan sonrakı gün təqdim olunur. Bu zaman həmin məzuniyyət qadına arzusuna uyğun olaraq tam və ya hissə-hissə verilə bilər.

Tam maddi məsuliyyət barədə müqavilə nə məqsədlə bağlanılır?

İstər bilavasitə əmək müqaviləsi bağlanarkən, istərsə də əmək münasibətləri prosesində işəgötürən etibar edərək verdiyi əmlakın maddi və ya digər sərvətlərin saxlanması, emalı, satışı, daşınması, istifadəsi və başqa əməliyyatların aparılması ilə bilavasitə əlaqədar işlər görən və ya xidmətlər göstərən 18 yaşına çatmış işçilərlə onların tam maddi məsuliyyət daşıması barədə yazılı müqavilə bağlaya bilər.

İşlərin yerinə yetirilməsinin, xidmətlərin göstərilməsinin xarakterindən asılı olaraq işəgötürən etibar edərək verdiyi əmlakın maddi və ya digər sərvətlərin saxlanması, emalı, satışı, daşınması, istifadəsi və başqa əməliyyatların aparılması zamanı müəyyən kollektiv üzvlərinin hər birinin maddi məsuliyyəti dərəcəsini müəyyən etmək, habelə onlarla tam maddi məsuliyyət barədə yazılı müqavilə bağlamaq mümkün olmadığı hallarda kollektiv (briqada) məsuliyyət haqqında müqavilə bağlanıla bilər.

Tam maddi məsuliyyət barədə müqavilə bağlanmadıqda əməlində cinayət tərkibi olan təqsirli hərəkətləri istisna olunmaqla qalan hallarda işəgötürənə vurulan ziyana görə işçi yalnız orta əmək haqqı məbləğində maddi məsuliyyət daşıyır.

Əgər ziyan işçi tərəfindən tam maddi məsuliyyət daşıdığı hallarda vurulmuşdursa, onun məbləği isə işçinin orta aylıq əmək haqqından çoxdursa və işçi onu könüllü olaraq ödəməkdən imtina edirsə, onda işəgötürənin müraciəti əsasında həmin ziyan məhkəmə qaydasında ödənilə bilər.

İşçinin başqa işə keçirilməsi necə rəsmiləşdirilməlidir?

Məsləhətdir ki, Məcəllənin tələblərinə əsasən, işçinin başqa işə geçirilməsi qısamüddətli olanda (ən çoxu 3 ay) onunla yeni əmək müqaviləsi bağlanılmasın, əmək müqaviləsinə əlavələr edilsin. Yəni, işçi ilə bağlanılmış əmək müqaviləsinin konkret maddələrində dəyişikliklər olunsun. Bir məqamı dönə-dönə qeyd edirik ki, işəgötürən işçi ilə olan münasibətləri və baş verəcək dəyişiklikləri əsasən razılaşdırmalıdır.

Amma işəgötürən işçinin razılığı olmadan onu bir ay müddətinə başqa işə keçirə bilər. Burada bir məqamı nəzərdən qaçırmaq olmaz ki, işçini daha ağır və zərərli işə keçirmək qadağandır. Məsələn, ofisdə işləyən inzibatçıya yeraltı işlərdə çalışan təsərrüfat işçisinin vəzifələrini həvalə etmək qadağandır.

Müddətli əmək müqaviləsinə xitam verilməsi qaydası necədir?

Əmək müqaviləsinə xitam verilməsinin bir variantı da müddətli əmək müqaviləsinin ləğv olunmasıdır. Əmək məcəlləsinin 73-cü maddəsində (müddətli əmək müqaviləsinə xitam verilməsi qaydası) yazılır:

Müddətli əmək müqaviləsinin müddəti qurtardıqda xitam verilir. Bu Məcəllənin 45-ci maddəsinin beşinci hissəsi nəzərə alınmaqla, müddətli əmək müqaviləsində göstərilən müddət qurtardıqda əmək münasibətləri davam etdirilərsə və müddət bitdikdən sonrakı bir həftə ərzində tərəflərdən heç biri müqaviləyə xitam verilməsini tələb etmirsə, həmin əmək müqaviləsi əvvəl müəyyən olunmuş müddətə uzadılmış hesab olunur.

İşçinin müəyyən üzürlü səbəbdən (xəstələnməsi, ezamiyyətdə, məzuniyyətdə olması, habelə bu Məcəllənin 179-cu maddəsində nəzərdə tutulan iş yeri və orta əmək haqqı saxlandığı hallarda) iş yerində olmadığı dövrdə müddətli əmək müqaviləsinin müddəti qurtardığı hallarda həmin müqaviləyə işçi işə çıxdıqdan sonra işəgötürənin müəyyən etdiyi gündə, lakin onun işə çıxdığı gündən bir təqvim həftəsi keçməmiş xitam verilə bilər.

İşəgötürən işdən çıxma haqqında ərizə yazan işçini bir aydan çox işdə saxlaya bilər?

İşçi bir təqvim ayı qabaqcadan işəgötürəni yazılı ərizəsi ilə xəbərdar etməklə əmək müqaviləsini ləğv edə bilər. Ərizə verildiyi gündən bir təqvim ayı bitəndən sonra işçi işə çıxmamaq və son haqq-hesabının aparılmasını tələb etmək hüququna malikdir. Bu halda işəgötürən işçinin tələblərini yerinə yetirməyə borcludur.

Əmək müqaviləsini ləğv etmək barədə ərizə vermiş işçi xəbərdarlıq müddəti bitənədək istədiyi vaxt ərizəsini geri götürə və ya onu etibarsız hesab etmək barədə işəgötürənə yeni ərizə verə bilər. Bu halda əmək müqaviləsi ləğv edilə bilməz. Bu şərtlə ki, işəgötürən həmin vəzifəyə (peşəyə) yeni işçinin götürülməsi barədə işçiyə rəsmi qaydada yazılı xəbərdarlıq etməmiş olsun. Əmək müqaviləsi bu maddə ilə müəyyən edilmiş qaydalara əməl olunmaqla ləğv edildikdən sonra işçinin əvvəlki ərizəsini geri götürmək və ya onu etibarsız hesab etmək barədə edilən müraciətin hüquqi qüvvəsi yoxdur.

Əgər ərizə daxil olduqdan 1 ay sonra işəgötürən işçini müvafiq əmr ilə işdən azad etməsə, artıq işəgötürənin hərəkətləri qeyri-qanuni hesab edilir (Təbii ki, işçi haqqında hər hansı bir cinayət işi açılmayıbsa, cinayət araşdırması aparılmırsa, məhkəmə işi getmirsə). Bu müddətdən sonra işəgötürən işçini əmrlə işdən azad etməsə, işçi nəzarət orqanı olan DƏMX-ə müraciət edə və qurumun vəzifəli şəxsləri həmin təşkilat haqqında müvafiq ölçü götürə bilər. İşçinin DƏMX-lə yanaşı məhkəməyə də müraciət etmək hüququ var.

Əmək müqaviləsinin ləğv edilməsini məhdudlaşdıran şərtlər hansılardır?

İşəgötürən tərəfindən əmək müqaviləsinə bu Məcəllənin 68, 69, 70, 73, 74 və 75-ci maddələrində nəzərdə tutulan əsaslardan yalnız biri ilə xitam verilə bilər.

Əmək müqaviləsinə eyni zamanda iki və daha artıq əsasla, həmçinin qanunvericilikdə nəzərdə tutulmayan əsasla, habelə bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş əmək müqaviləsinin ləğv edilməsi qaydalarına əməl olunmadan xitam verilə bilməz.

İntizam qaydaları nədir?

Müəssisələrdə əmək müqavilələri, habelə bağlanmış kollektiv müqavilələr üzrə tərəflərin öhdəliklərinin yerinə yetirilməsinə nəzarətin həyata keçirilməsi, əmək qanunvericiliyinin tələblərinin gözlənilməsi və əmək intizamının təmin olunması məqsədi ilə müəssisədaxili intizam qaydaları qəbul edilə bilər.

Müəssisədaxili intizam qaydaları bu Məcəlləyə, habelə əmək qanunvericiliyi üzrə digər normativ hüquqi aktlara uyğun tərtib edilməlidir. Bu normativ hüquqi aktlara zidd olan müəssisədaxili intizam qaydalarının müvafiq müddəaları və onların tətbiqinin hüquqi nəticələri etibarsız hesab edilir.

Qeyd: Əmək müqaviləsi üzrə işçinin əsas vəzifələrindən biri "əmək intizamına və müəssisədaxili intizam qaydalarına əməl etmək"dir. İşəgötürənin əsas hüquqlarından biri "işçilər əmək müqaviləsinin şərtlərini, müəssisədaxili intizam qaydalarını pozduqda qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada onları intizam məsuliyyətinə cəlb etmək"dir. İşəgötürən Əmək və icra intizamına əməl edilməsinə görə fərqlənmiş işçilərin mükafatlandırılmasını həyata keçirə və ya müəssisədaxili intizam qaydalarını pozduğuna görə işçinin barəsində tənbeh tədbiri görə bilər.

Minimum aylıq əmək haqqı nə qədərdir?

“Minimum  aylıq əmək haqqının artırılması  haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2017-ci il 25 dekabr tarixli  3545 nömrəli Sərəncamında dəyişiklik edilməsi barədə”   Azərbaycan Respublikası Prezidentinin  8 fevral 2019-cu il tarixli  937 nömrəli Sərəncamı ilə minimum aylıq əmək haqqının məbləği 2019-cu il martın 1-dən 180 manat məbləğində müəyyən edilmişdir. 

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 18 iyun 2019-cu il tarixli 1265 nömrəli Sərəncamı ilə minimum aylıq əmək haqqının məbləği 250 manat müəyyən edilmişdir. Bu Sərəncamın 1-ci hissəsi 2019-cu il sentyabrın 1-dən qüvvəyə minir.

Dövlət mülkiyyətində olan doğum evində işləyən həkim gecə növbəsində (gecə vaxtında) yerinə yetirdiyi işin hər saatına görə əmək haqqı necə hesablanır və neçə saat işə cəlb oluna bilər?

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2004-cü il 9 yanvar tarixli 2 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Büdcədən maliyyələşdirilən səhiyyə işçilərinin əməyinin ödənilmə sistemi, növləri və məbləği” sənədinin 2.2.6.1-ci bəndinə əsasən səhiyyə müəssisələrinin bilavasitə cərrahlıq, reanimasiya, mamalıq, ginekologiya və təcili yardım sahələrində (bölmə, şöbə, stansiya, kabinet və s.) gecə işlərinə cəlb edilən həkim, orta və kiçik tibb heyəti işçilərinə, eləcə də sanitar avtomobillərinin sürücülərinə (o cümlədən, avtonəqliyyat müəssisələrinin və başqa təşkilatların ştatında olan) gecə vaxtında yerinə yetirilən işin hər saatına görə saatlıq vəzifə (tarif) maaşının 50 faizi, digər işçilərinə isə vəzifə (tarif) maaşının 35 faizi miqdarında əlavə haqq ödənilir.
Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 96-cı maddəsinin 1-ci hissəsinə əsasən qeydiyyat (uçot) dövründə iş vaxtının müddəti qanunvericiliklə müəyyən olunmuş iş saatlarının sayından çox olmamaq şərti ilə iş vaxtının cəmlənmiş uçotu tətbiq edilə bilər. Bu halda qeydiyyat (uçot) dövrü bir ildən artıq, gündəlik işin (növbənin) müddəti isə 12 saatdan çox ola bilməz.

Əmək Məcəlləsinin 97-ci maddəsinin 1-ci hissəsinə əsasən saat 22-dən səhər saat 6-dək olan müddət gecə vaxtı sayılır.

Əmək Məcəlləsinin 103-cü maddəsinin 5-ci hissəsinə əsasən istirahət və nahar fasilələrinin müddəti iş vaxtına daxil edilmir.

Yekun olaraq iş rejimi cədvəli qurularkən müəssisədə çalışan həkim gündəlik işinin (növbənin) müddəti 12 saatdan çox ola bilməz və növbənin 8 saatı gecə vaxtına düşdüyü halda həmin gecə saatlarında yerinə yetirilən işin hər saatına görə ona saatlıq vəzifə (tarif) maaşının 50 faizi miqdarında əlavə haqq ödənilir. 

Əlillərin və ya sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların əmək haqqının digər işçilərə nisbətən neçə faiz artırılması mümkündür?

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1994-cü il 10 may tarixli 185 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş ”Azərbaycan Respublikasında əlillərin və ya sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların problemləri üzrə kompleks Proqram”ın 5.4-cü bəndinin üçüncü abzasının əsasən müəssisə və təşkilatlar 1994-cü ildən başlayaraq əmək kollektivlərinin razılığı ilə kollektivdə işləyən III qrup əlillərin və ya sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların əmək haqqının (tarif dərəcəsinin) digər işçilərə nisbətən 10-15 faiz, I və II qrup əlillərin və ya sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların əmək haqqının isə 20-25 faiz artırılmasını təmin etməlidirlər.

Qeyd edilən əlavələrin əmək kollektivinin razılığı ilə tətbiq edildiyini nəzərə alaraq, bu əlavələrin işəgötürənlə ilk həmkarlar ittifaqı təşkilatı arasında bağlanılan kollektiv müqavilədə nəzərdə tutulmaqla və ya kollektiv müqavilə bağlanmadığı halda müvafiq qaydada əmək kollektivi ilə razılaşdırılmaqla tətbiq edilməsi qanunamüvafiqdir.
 

Gözdən əlilliyi olan şəxslərdən ibarət qrupa fənn tədris edən müəllimlərə əmək şəraitinin xüsusiyyətlərinə görə əmək haqına əlavə ödənilirmi?

“Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsili haqqında” Azərbaycan Respublikasının 5 iyun 2011-ci il tarixli 136-IIQ nömrəli Qanunu”nun 28.2 bəndinə əsasən xüsusi təhsil müəssisələrində və ya bölməsində, eləcə də psixoloji-tibbi-pedaqoji komissiyalarda çalışan şəxslərin əmək haqlarına 50 faiz əlavə edilir.

Əgər müəssisənin nizamnaməsində xüsusi təhsil müəssisəsi olması göstərilibə bu halda, yuxarıda göstərilən əmək haqqına əlavə gözdən əlilliyi olan şəxslərə fənn tədris edən müəllimlərə ödənilə bilər.

İşçi işə götürülərkən ayrı-seçkiliyə yol verilə bilərmi?

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 16-cı maddəsinin 1-ci hissəsinə əsasən əmək münasibətlərində vətəndaşlığına, cinsinə, irqinə, dininə, milliyyətinə, dilinə, yaşayış yerinə, əmlak vəziyyətinə, ictimai-sosial mənşəyinə, yaşına, ailə vəziyyətinə, əqidəsinə, siyasi baxışlarına, həmkarlar ittifaqlarına və ya başqa ictimai birliklərə mənsubiyyətinə, qulluq mövqeyinə, həmçinin işçinin işgüzar keyfiyyətləri, peşəkarlıq səriştəsi, əməyinin nəticələri ilə bağlı olmayan digər amillərə görə işçilər arasında hər hansı ayrı-seçkiliyə yol verilməsi, həmin amillər zəminində bilavasitə və ya dolayısı ilə imtiyazların və güzəştlərin müəyyən edilməsi, habelə hüquqlarının məhdudlaşdırılması qəti qadağandır.

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 50-ci maddəsinin 1-ci hissəsinə əsasən yerinə yetiriləsi işin, əmək funksiyasının xarakteri ilə əlaqədar olaraq bəzi vəzifələri tutmaq üçün işəgötürən müəyyən olunmuş qaydada müsabiqə elan edə bilər. Bu maddənin 2-ci və 3-cü hissələrinə əsasən müəyyən vəzifələrin müsabiqə yolu ilə tutulması elmi müəssisə və təşkilatlar və təhsil müəssisələrində elmi, elmi-pedaqoji fəaliyyətlə bağlı vəzifələr üzrə elan edilir. İşçilərin elan olunmuş müsabiqədə bərabərhüquqlu iştirakı təmin edilməlidir.  Qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, yalnız bir cinsin nümayəndəsi üçün müsabiqənin elan edilməsinə yol verilmir.  Müsabiqə işçinin (müvafiq vəzifəni tutmaq iddiasında olan şəxsin) sənədləri, elmi işləri, kadr-uçot məlumatları üzrə və ya müsahibə, test üsulu ilə və yaxud bu üsulların hər ikisindən istifadə olunmaqla qarışıq üsulla keçirilə bilər.

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 48-ci maddəsinin 4-cü və 6-cı hissələrinə əsasən əmək müqaviləsi bağlanılarkən işçinin əmək funksiyasının xüsusiyyətlərinə uyğun olan peşə hazırlığının və ya təhsilin olması zəruri sayılan hallarda işəgötürənə təhsili barədə müvafiq sənəd təqdim edilir. Əmək münasibətlərinə girən işçidən bu Məcəllədə nəzərdə tutulmamış, habelə işin (vəzifənin) xüsusiyyətlərinə uyğun gəlməyən əlavə sənədlərin tələb edilməsi qadağandır.

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 156-cı maddəsinin 2-ci hissəsinə əsasən yerinə yetirilmiş işlərin müvafiq tarif (ödəniş) dərəcələrinə aid edilməsi, işçilərə peşə (vəzifə) adlarının və tarif (ödəniş) dərəcələrinin müəyyən edilməsi qüvvədə olan tarif-ixtisas sorğu kitabçalarına uyğun olaraq həyata keçirilir. Tarif-ixtisas sorğu kitabçaları normativ hüquqi akt olaraq Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyinin Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrində dövlət qeydiyyatına alınır ki, bu kitabçalarda müvafiq peşə və vəzifələr üzrə tarif-ixtisas xüsusiyyətlərində işçılərin təhsilə, ixtisasa, əlavə təhsilə, əmək stajına, peşəkarlıq səriştəsinə qoyulan tələblər öz əksini tapmışdır.  Dövlət qulluğuna qəbul ilə əlaqədar dövlət orqanları tərəfindən müvafiq qaydada müəyyən edilmiş  dövlət qulluğuna qəbul və ixtisas tələbləri şərtləri nəzərə alınır. 

Qeyd: Qanunvericiliklə müəyyən edilməyən, işçinin işgüzar keyfiyyətləri, peşəkarlıq səriştəsi, əməyinin nəticələri ilə bağlı olmayan amillər işə qəbul zamanı təşkil edilən müsabiqələrdə tətbiq edilməməlidir. 

Vahid Tarif Cədvəlinin tətbiqi kimlər üçün məcburidir?

Qüvvədə olan “Azərbaycan Respublikasında fəhlə və qulluqçuların əməyinin  Vahid Tarif Cədvəli əsasında ödənilməsi haqqında” Azərbaycan  Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1993-cü il  21 aprel tarixli 205 nömrəli Qərarının 2-ci bəndinə əsasən Vahid Tarif Cədvəlinin tətbiqi büdcədən maliyyələşdirilən bütün müəssisə, idarə və təşkilatlar (dövlət idarəetmə və hakimiyyət, müdafiə, hüququ-mühafizə orqanları istisna olmaqla)  üçün məcburidir. Digər müəssisə, idarə və təşkilatların işçilərinin Vahid Tarif Cədvəli əsasında təyin olunmuş əmək haqları müvafiq ixtisas dərəcəli işçinin əmək normasının  yerinə yetirilməsi üçün əməyin ödənilməsinin minimum məbləğinin mütləq dövlət təminatıdır. Əməyin ödənilməsinin göstərilən minimum məbləğləri sahə tarif sazişlərinin, kollektiv müqavilələrin bağlanmasında işəgötürənlər, işçilər və həmkarlar ittifaqları arasında danışıqlar üçün baza səviyyəsi hesab olunur. Vahid Tarif Cədvəlində təyin olunmuş aylıq tarif (vəzifə) maaşlarının artımı yolu ilə sahələrdə əmək şəraitini nəzərə almaqla, fəhlələrin əməyinin ödənilməsi səviyyələrinin differensiallaşması istehsalat sahələri müəssisələrinə tövsiyə edilir.

Ezamiyyə üçün bir günlük norma necə hesablanır və işçi qayıtdıqdan sonra ondan hansı məbləğ tutula (geri alına) bilər?

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin “Ezamiyyə xərclərinin normaları haqqında” 2008-ci il 25 yanvar tarixli 14 nömrəli qərarının 1-ci bəndinin ikinci abzasına əsasən Azərbaycan Respublikasının ərazisində ezamiyyə xərclərinin müəyyən edilmiş 1 günlük normasının 80 faizini mehmanxana xərcləri təşkil edir. Həmin bəndin 1-1-ci yarımbəndinə əsasən Azərbaycan Respublikasının ərazisində ezamiyyə zamanı mehmanxana xərcləri barədə müvafiq təsdiqedici sənədlər təqdim edilmədiyi hallarda, ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasının mehmanxana xərcləri üçün müəyyən edilmiş hissəsinin 50 faizi ödənilir.

Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyinin 2012-ci il18 yanvar tarixli Q-01 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “İşçilərin Ezamiyyə Qaydaları”nın 5-ci bəndinin dördüncü və altıncı  abzaslarına və 6-cı bəndinin birinci abzasına əsasən  nəqliyyat xərclərinə ezam olunma yerinə getmək və qayıtmaq, ölkədaxili nəqliyyat xərcləri (taksidən istifadə istisna olmaqla, yaşayış məntəqəsindən kənarda yerləşən vağzala, limana (bərəyə), təyyarə meydanına və ölkə ərazisində digər məntəqələrə getmək) daxildir və bu xərclər təqdim edilən sənədlər əsasında ödənilir. Nəqliyyat xərcləri ilə bağlı təsdiqedici sənədlər itirildiyi təqdirdə, bileti satmış təşkilat tərəfindən biletin həqiqətən həmin şəxsə satılmasını təsdiq edən rəsmi sənəd (arayış) ödəniş üçün əsas götürülür. Ezam olunan işçiyə ezamiyyətə getməzdən əvvəl ezamiyyətin müddətinə uyğun olaraq pul avansı verilir və işçi ezamiyyətdən qayıtdıqdan sonra ezamiyyət ilə əlaqədar xərclədiyi vəsaitlərin məbləği haqqında avans hesabatını 3 gün ərzində təqdim etməlidir.

Yuxarıda qeyd edilənlərə əsasən yalnız nəqliyyat xərcləri təqdim edilən sənədlər əsasında ödənilir. Bu zaman ezamiyyə xərcləri norması çərçivəsində işçiyə avans olaraq verilən ezamiyyə xərcləri (nəqliyyat xərcləri istisna olmaqla) işçi tərəfindən tam xərclənmədikdə xərclənməyən hissə barədə işçidən hər hansı bir təsdiqedici sənəd tələb olunmur və bu hissə işçidən tutulmur. Ezamiyyə üçün avans olaraq verilmiş məbləğ ezamiyyə xərcləri norması üzrə hesablanmış məbləğdən (nəqliyyat xərcləri istisna olmaqla) çox olduqda isə artıq qalmış borc məbləği işçidən tutulur.


Əməyinin ödənilmə dərəcələrini necə müəyyən edilir?

Əmək haqqı, əmək müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş məbləğdən, habelə bağlanmış kollektiv müqavilədə nəzərdə tutulan tarif (vəzifə) maaşları əsasında müəyyən edilən məbləğdən az olmayaraq ödənilir. Yerinə yetirilmiş işlərin müvafiq tarif (ödəniş) dərəcələrinə aid edilməsi, işçilərə peşə (vəzifə) adlarının və tarif (ödəniş) dərəcələrinin müəyyən edilməsi qüvvədə olan tarif-ixtisas sorğu kitabçalarına uyğun olaraq həyata keçirilir.

Əmək normalarını daha yüksək səviyyədə və keyfiyyətlə yerinə yetirən işçilərin ixtisas dərəcəsi birinci növbədə və ya işəgötürənin mülahizəsi ilə növbədənkənar artırılır. Azı 3 ay daha yüksək dərəcə üzrə işləmiş və ya ixtisas imtahanlarını vermiş işçinin ona yüksək ixtisas dərəcəsi verilməsini işəgötürəndən tələb etmək hüququ vardır. İşçilərin bu tələbi işəgötürən tərəfindən təmin olunmalıdır.

İstehsal, texnologiya intizamının pozulmasına və məhsulun keyfiyyətinin pisləşməsinə səbəb olan ciddi pozuntulara yol verən işçinin ixtisası bir dərəcə aşağı salına bilər. İşçinin aşağı salınan dərəcəsi ümumi qaydada, lakin aşağı salındıqdan ən azı 3 ay sonra artırıla bilər.

Əməyinin ödənilmə dərəcəsi aşağı salınmış işçinin əvvəlki dərəcəsi ən azı 3 aydan sonra müsbət nəticələr əldə edildiyi halda bərpa edilə bilər.

İşəgötürən həmkarlar ittifaqları təşkilatının iştirakı ilə işçilərin müəyyən olunmuş qaydada attestasiyasını keçirməklə attestasiyanın nəticələrinə əsasən işçilərin əməyinin ödənilmə dərəcələrini müəyyən edilmiş hüdudlarda artırmaq və ya aşağı salmaq hüququna malikdir.

Dövlət qulluqçuları və ya dövlət strukturunda çalışan işçilər elmi və yaradıcılıq fəaliyyəti ilə məşğul ola bilərmi?

“Dövlət qulluğu haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 19-cu maddəsinin 5-ci hissəsinə əsasən dövlət qulluqçusu elmi və yaradıcılıq fəaliyyəti ilə, qulluq keçdiyi dövlət orqanı rəhbərinin icazəsi ilə pedaqoji və başqa ödənişli fəaliyyətlə  məşğul olmaq hüququna malikdir. Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 58-ci maddəsinə əsasən əmək müqaviləsinin şərtləri imkan verdiyi hallarda işçi əsas iş yeri üzrə müəyyən olunmuş iş vaxtından sonra həm əsas iş yerində, həm də əvəzçilik qaydasında əmək müqaviləsi bağlayaraq başqa iş yerlərində  də əmək fəaliyyəti ilə məşğul ola bilər. Bu zaman əvəzçilik üzrə əmək müqaviləsi bağlanan iş yeri işçinin əlavə iş yeri, əmək kitabçası saxlanılan yer isə əsas iş yeri sayılır. Əvəzçilik üzrə əmək müqaviləsi əmək kitabçası təqdim edilmədən bağlanır.

Əvəzçilik üzrə iş vaxtının müddəti Əmək  Məcəlləsinin 89-cu maddəsi (Gündəlik  normal iş vaxtının müddəti səkkiz saatdan,  gündəlik normal iş vaxtına uyğun olan həftəlik normal iş vaxtının müddəti 40 saatdan artıq müəyyən edilə bilməz) ilə müəyyən edilmiş normanın yarısından çox olmamaqla tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilir.

İş vaxtından sonra əvəzçilik üzrə əlavə iş yerlərində işləməyə əsas iş yeri üzrə işəgötürənin razılığı tələb edilmir. İş vaxtı ərzində isə əvəzçilik üzrə işləməyə işəgötürənin razılığı ilə yol verilir. Əvəzçilik üzrə əmək şəraitinin şərtlərini, əmək funksiyasının həcmini əlavə iş yerinin işəgötürəni ilə əmək müqaviləsi bağlanarkən tərəflərin özləri müəyyən edirlər.

Yuxarıda qeyd edilənlərə əsasən bildiririk ki, dövlət qulluqçuları və ya dövlət strukturunda çalışan işçilər elmi və yaradıcılıq fəaliyyəti ilə, qulluq keçdiyi dövlət orqanı rəhbərinin icazəsi ilə pedaqoji və başqa ödənişli fəaliyyətlə müvafiq qaydada məşğul ola bilərlər. 


Bütün sahələr üçün ümumi olan qulluqçu vəzifələrinin Sorğu Kitabçasını və digər sahələr üzrə sorğu kitabçalarını haradan əldə etmək mümkündür?

Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyinin Normativ hüquqi aktların vahid internet elektron bazasına (http://www.e-qanun.az/) daxıl olmaqla Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin 2005-ci il 15 noyabr tarixli 24-2 nömrəli kollegiya qərarı ilə təsdiq edilmiş “Bütün sahələr üçün ümumi olan qulluqçu vəzifələrinin Vahid Tarif-İxtisas Sorğu Kitabçası”nı, eləcə də digər sahələr üzrə sorğu kitabçalarını əldə edə bilərsiniz.  

Vətəndaşlar avtomobil sürücülərinə ixtisas sinfinin verilmə qaydaları ilə necə tanış ola bilərlər?

Azərbaycan Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin 30 mart 2015-ci il tarixli 3 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Avtomobil sürücülərinə ixtisas sinfinin verilmə Qaydaları”nın 2.1-ci bəndinə əsasən avtomobil sürücülərinə peşəkarlıq səriştəsindən və işgüzar keyfiyyətlərindən asılı olaraq 1-ci və 2-ci ixtisas sinfi verilir. Qaydaların 2.4-bəndinə əsasən 2-ci ixtisas sinfi 3 il fasiləsiz sürücülük stajına malik olan, son bir ildə yol hərəkəti qaydalarını pozmağa görə məsuliyyətə cəlb edilməyən, əmək funksiyalarını vicdanla yerinə yetirən və intizam tənbehi olmayan aşağıdakı kateqoriyalara daxil olan nəqliyyat vasitələrini idarəetmə hüququ verən sürücülük vəsiqəsi olan sürücülərə verilir:

  •   - “B”, “C”, “D” ;
  •   - “BE”, “C”;
  •   - “B”, “CE”.

Qaydaların 2.5-ci bəndinə əsasən 1-ci ixtisas sinfi 2 ildən az olmayaraq 2-ci ixtisas sinfində fasiləsiz sürücülük stajına və yaxud 5 ildən az olmayaraq sürücülük stajına malik olan, son bir ildə yol hərəkəti qaydalarını pozmağa görə məsuliyyətə cəlb edilməyən, əmək funksiyalarını vicdanla yerinə yetirən və intizam tənbehi olmayan aşağıdakı kateqoriyalara daxil olan nəqliyyat vasitələrini idarəetmə hüququ verən sürücülük vəsiqəsi olan sürücülərə verilir:

  • - “BE”, “C”, ”D”; 
  • - “B”, “CE”, “D” ;
  • - “B”, “C”, “DE”.

İxtisas sinfinə görə əlavə haqq ödənilməsi qaydası
1-ci ixtisas sinfi avtomobil sürücüsünə tarif (vəzifə) maaşının 25%-i, 2-ci ixtisas sinfi avtomobil sürücüsünə isə tarif (vəzifə) maaşının 10%-i miqdarında əlavə haqq ödənilir. Yeni iş yerində müvafiq ixtisas sinfinə görə əlavə haqq almaq üçün sürücü bu Qaydaların 2.9-cu bəndində göstərilən qaydada müvafiq sənədləri təqdim etməklə komissiyaya müraciət edir. Sürücülərə ixtisas sinfi verildikdə və ya onlar ixtisas sinfindən məhrum edildikdə komissiyanın qərarı və ixtisas sinfinə görə əməkhaqqına əlavənin verilməsi və ya dayandırılması vaxtı işəgötürənin əmri ilə rəsmiləşdirilir və əmrin surəti sürücüyə təqdim edilir.

Konsultasiya
Göndərildi
Təşəkkür edirik. Mesajınız uğurla göndərildi. Mütəxəssislərimiz tezliklə sizinlə əlaqə saxlayacaq.